We zijn eindelijk voorbij de acht staten die met een “M” beginnen. Laten we dan maar beginnen met de acht staten die met een “N” starten. Nebraska is de Amerikaanse staat die het “verst” van een oceaan ligt in de USA. “Verst” in de betekenis dat je het meeste (drie) staatsgrenzen over moet, eer je ofwel de Stille of de Atlantische Oceaan bereikt. Landen die in zo’n situatie zitten, noemt men “landlocked” (zoals Nepal of Zwitserland). Nebraska is dus “triple landlocked” – dat wil zeggen, als je de US staten als landen zou beschouwen, maar in de USA is dat wel een beetje zo.

Nebraska (200.520 km²) telt amper 2 miljoen inwoners en heeft maar drie stemmen in de presidentsverkiezingen. Daarin kent Nebraska, net als Maine, geen winner takes all systeem. In 2020 snoepte Biden hier zo één belangrijke stem weg, waardoor hij – na lang tellen in november 2020 – met Nevada en Arizona al genoeg had voor het presidentschap, en zo later in het telproces, Pennsylvania, Georgia en North Carolina niet eens nodig had – tot grote frustratie van de beroemdste windbuil van de 21ste eeuw.

Van wat kennen we Nebraska? In de hoofdstad Lincoln startte vroeger “officieel” het wilde westen (een periode van ongeveer 1865 tot 1890). Andere definities hanteren 98° westerlengte als geografische startlijn voor deze periode tussen pioniers en beschaving. We hebben in deze staat ook “het orakel van Omaha”, beursgoeroe en multimiljardair Warren Buffett. Omaha, de grootste stad van Nebraska is een opmerkelijke bron van divers Amerikaans talent. Naast Buffett zijn er ook geboren: Fred Astaire (1899-1987, met een film- en TV-carrière die liep van 1933 tot … Battlestar Galactica (!!)), president Gerald Ford (de president tussen Nixon en Carter), Marlon Brando, Malcolm X, Nick Nolte, tennisser Andy Roddyck en nog een paar mindere goden. De stad ligt op de oostelijke grens van Nebraska, aan de Missouri, net ten noorden van de samenvloeiing van de Missouri met de Platte River.

Die oostelijke grens van de staat loopt tot Sioux City (Iowa), waar de Missouri het water van de Big Sioux River erbij krijgt. Nebraska ligt ten noorden van Kansas, en vormt dus zo van oost naar west de overgang van de oneindige landbouwvlaktes naar de Rocky Mountains. Het hoogste punt is “Panorama Point” (1654 m hoog, op het driestatenpunt met Wyoming en Colorado). Dat is geen berg of heuvel, maar slechts een verhoging van de “High Plains” – de naam Panorama Point is dus enorm misleidend, het is net alsof je in een eindeloze vlakte staat. Dat wil niet zeggen dat er geen heuvels of rotspartijen zijn in Nebraska. Een tegenvoorbeeld is Chimney Rock, maar omdat de heuvel van 91 meter vlak naast de North Platte River ligt, is het hoogste punt ervan slechts 1289 meter boven de zeespiegel. Het laagste punt is het niveau van de Missouri wanneer die de staat verlaat en Kansas binnenstroomt (256 m boven de zeespiegel).

Qua bevolking woonden er heel veel indianenstammen in het gebied (Omaha, Missouria, Ponca, Pawnee, Otoe, Lakota (=Sioux)). Maar een opvallende bevolkingsgroep zijn de mensen van Letse afkomst in Lincoln, waarvan de universiteit een zeer goed football team heeft (de Cornhuskers). De Letten die na WOII in Lincoln neerstreken, brachten ook hun liefde voor het schaken mee – en sterke spelers, zoals Alex Liepnieks, die Fischer in het NK Jeugd van 1955 onder zijn hoede zou nemen. Vandaar ook dat in dat NK Jeugd van 1955 er goede spelers van Letse afkomst mee speelden, zoals Pupols, Kalme, Staklis en Briska).

Qua kunst heeft Nebraska Carhenge (een kruising tussen de Cadillac Farm in Texas en Stonehenge). Enige vorm van humor is het kunstwerk in 1987 (zie foto) in Alliance niet vreemd, want er liggen ook drie wrakken begraven, met als grafschrift: “Here lie three bones of foreign cars. They served our purpose while Detroit slept. Now Detroit is awake and America’s great!” Nog een uitsmijter om de saaiheid van Nebraska te illustreren: in de film Unforgiven stelt Gene Hackman “Hell, I even thought I was dead ‘til I found out it was just that I was in Nebraska”.

Schaken in Nebraska – wel, laat ons het kort houden en eerst eens kijken naar WIM en PhD Alexey Wilhelmina Root, geboren in 1965 in Lincoln, en in 1989 kampioene van Amerika. Actueel speelt ze niet bijna meer, dus haar rating wijzigt nog nauwelijks. Ze geeft les in Interdisciplinary Studies aan de University of Texas in Dallas. In de partij hieronder speelt ze de Fort Knox en wint een pionnetje in de opening. Dat laat ze niet meer los en ze wikkelt af naar een gewonnen toreneindspel. Voor de schakers die denken dat de Fort Knox een goede toevoeging kan zijn aan hun repertoire, heb ik als tegengif de partij Spassky-O’Kelly, San Juan 1969, een partij die ooit als template diende om een verstokte Fort-Knox-speler in het Roeselaarse clubkampioenschap zijn slechte gewoonte af te leren.

Omdat ik moeilijk een artikelenreeks over de USA kan schrijven zonder één keer (een partij van) Fischer te vermelden, geef ik onderstaande partij, gespeeld in Lincoln. Het is één van zijn bekendste verliespartijen, niet enkel omdat het tegen het Lets Gambiet was, maar omdat het slechts één van de twee partijen was die Fischer ooit op tijd verloor. Dit US Junior Open kampioenschap was trouwens het eerste tornooi van de jonge Fischer buiten New York. Drie jaar later scoorde hij al 12/20 tegen de wereldtop.

Na dit historisch partijtje ter afronding nog een „gewone“ partij tussen clubspelers. Op internet kan je nu gewoon de tijdschriften van Chess Life downloaden, en in het nummer van oktober 2021 stond een artikel over de Nebraska State Games. „Schaken heeft een lange geschiedenis in de Cornhusker State Games, met verslagen op uschess.org die teruggaan tot …1992. Dat de jeugd overal havoc zaait, bewijst deze partij, waarin de staatskampioen van 2012, Joseph Knapp (2065), gewoon van het bord gezet wordt door de jonge Logan Henning (1050 elo).

Maar zoals zo vaak het geval is, Logan Henning schaakt niet meer, Joseph Knapp wel nog…

Voor wie dit niet op internet wil lezen, maar als pdf met wat partijcommentaar kan op de link klikken.