Iowa, de Hawkeye State, wordt begrensd door de Missouri in het westen (met uitzondering van Carter Lake, dat vreemd genoeg als enige stad in Iowa ten westen van de Missouri ligt, netjes tussen de Omaha centrum en de luchthaven van Omaha) en de Mississippi in het oosten. Noord- en zuidgrens zijn “op zijn Amerikaans”: gewoon de breedtecirkels volgen, lekker eenvoudig. De twee grote stromen zorgen er (geologisch gezien) voor dat Iowa bijna zo plat als een pannenkoek is, en uitstekend landbouwgebied.

Zo’n 36,55% van de oppervlakte is ingenomen door maisvelden – geen enkele staat doet beter. Geografisch heeft Iowa 98 counties van ongeveer gelijke grootte en één county (Kossuth County tegen de noordgrens) dat dubbel zo groot is als de andere (alsof ze echt geen 100 counties wilden – of misschien wilden ze per se county-codes van slechts twee cijfers?). Gek genoeg hebben ze wel 100 county seats, maar het is Lee County in het uiterste zuidoosten dat twee zitjes heeft, en niet Kossuth County. Begrijpe wie kan…

Iowa werd het eerst (door niet-Indianen) bezocht door de Frans-Canadese ontdekkingsreizigers Marquette en Joliet, in de jaren 1680. Tot begin jaren 1800 bleef het gebied bewoond door de oorspronkelijke indianen en enkele Europese settlers. In 1803 werd het van Frankrijk gekocht door Amerika (De Louisiana purchase (2,1 miljoen km2 groot), goed voor bijna een kwart van de huidige oppervlakte van de USA), maar pas na de Brits-Amerikaanse oorlog in 1812 begon de Amerikaanse overheid echt aandacht te hebben voor het gebied. In de tweede helft van de 19de eeuw kwamen de spoorwegen langs met de moderne wereld.

Na de burgeroorlog ontwikkelde Iowa zich tot de graanschuur van de USA. En zo kwam ook Louis Paulsen (1833-1891), telg uit een Duits landbouwgeslacht (aardappelen), in Dubuque, aan de oevers van de Mississippi, terecht. Daar was toen absoluut geen schaakcultuur, maar Paulsen werkte op zijn eentje aan openingen en zorgde voor de verrassing in het eerste NK van de USA (1857). Hij bereikte als “dark horse” de finale en verloor van Morphy met +1,-5,=2.

De crisis na de bankencrash (the Great Depression) versnelde de overgang van kleine boerderijen naar gigantische landbouw-complexen. De crisis van de jaren 80 dwong Iowa te diversifiëren, zodat landbouw nu maar 5% van het BBP van Iowa uitmaakt (maar nog zeer aanwezig is in het landschap). De staat is voor zo’n 90% blank, 3% is zwart en 2% heeft Aziatische roots. Meer dan 60% van de bevolking leeft in steden, maar met een totale bevolking van amper 3 miljoen, zijn die steden eerder aan de kleine kant: Des Moines (216000), Cedar Rapids (133000) en Davenport (102000) zijn de enige steden met meer dan 100000 inwoners. Opvallend: de derde meest gesproken taal in Iowa is … Vietnamees (na Spaans en Engels).

Op cultureel vlak is Iowa de staat waar … Superman oorspronkelijk als baby arriveerde, in het fictieve Smallville, maar de latere films verhuisden die crash van diens ruimtesonde naar Kansas. En zo bleef Iowa achter met… Ja met wat? Waarom zou een mens Iowa gaan bezoeken? Toch niet omdat hier altijd de eerste presidentiële voorverkiezingen doorgaan? Die verkiezingen zijn trouwens iets speciaals: het zijn eerder town hall meetings; relatief kleine samenkomsten (maar zo’n 1300 in totaal) van lokale gemeenschappen, waarin de mensen hun kandidaten verdedigen en er in groep beslist wordt wie dan uiteindelijk hun district mag vertegenwoordigen. Of omdat de grootste truck stop ter wereld ligt (de Iowa 80 aan de Interstate 80, 89 hectare groot). Culinair is de staat geen topper, een soort mix van typisch Amerikaans (breakfast pizza) met plaatselijke producten (varkensvlees). Een paar uitschieters toch: steak de burgo (ossehaas met een boterlooksaus met Italiaanse kruiden). Een verdwaalde Nederlandse bakker heeft in Iowa twee vestigingen (in Des Moines en in Pella) met als specialiteit “Dutch Letters”. Dat is een S-vormig gebak met amandelvulling. Het is duidelijk: voor de verfijnde keuken kies je best een andere staat.

Staatssymbolen zijn zaken waar boeren zich niet mee bezig houden, en de staatsrots is de simpele geode. Eigenlijk is dat een verzamelnaam voor holle rotsen, waarbinnen kristallen gegroeid zijn. Vaak zijn dat handstukken, maar in Brazilië worden metershoge amethyst-geodes aan de lopende band gevonden. Iowa heeft in Keokuk, Lee County, in de meest zuidoostelijke punt van de staat, prachtige vindplaatsen van geodes met calciet, dolomiet, goethiet en quartz erin. Zie bv de uitstekende website van mindat.

Bekende personen uit Iowa zijn bv Philip T. Clark (ontwerper van de Ford Mustang en de Ford Capri), Buffalo Bill, Wallace Carothers (uitvinder van nylon bij DuPont), Johnny Carson, Herbert Hoover, Glenn Miller, en acteurs John Wayne en Elijah Wood. Één van mijn lievelingsauteurs, Bill Bryson (vooral bekend van zijn grappige reisverhalen (UK, Australië, USA) en de opmerkelijke observaties die hij doet), is afkomstig uit de hoofdstad Des Moines. Wie nog eens wil smaken hoe het voor een jonge snaak toeven was in het Iowa van de jaren 50 van de vorige eeuw, moet “Life and Times of the Thunderbolt Kid” lezen. Biochemicus Stanley Prusiner is de enige Nobelprijswinnaar afkomstig uit Iowa.

De Iowa State Chess Association heeft een staatsblad “En Passant”, dat online te lezen is, maar ook als pdf te downloaden is, met de pagina’s wel al gearrangeerd als booklet. Er worden best veel tornooien georganiseerd in Iowa, gemiddeld toch ruim vijf per maand – dat zijn dan wel alle tornooien dooreen gerekend (jeugd, rapid, klassiek, …). De staat is zijn grote voorbeeld niet vergeten, en een Louis Paulsen Memorial werd bijvoorbeeld georganiseerd op 12 december 2021.

Voor wie dit niet op internet wil lezen, maar als pdf met wat partijcommentaar kan op de link klikken.