California, The Golden State, met hoofdstad Sacramento, is de motor van Amerika op economisch vlak. Op zich is het een van de grootste economieen ter wereld (top 5), en thuisbasis van veel (high) tech-bedrijven. Met een bevolking van circa 40 miljoen mensen heeft het de grootste afvaardiging in het congres (53 vertegenwoordigers, tegenover 36 voor Texas en 27 voor Florida).

Zowat de helft van wat we Amerikaanse cultuur noemen, komt van California. Het is de bakermat voor film, hippies, PC-technologie en internetbedrijven. In tegenstelling tot bv Texas, is de economie even divers als het landschap: er zijn zowel financiele groepen, een grote vastgoedsector, IT en tech, als sterke universiteiten en consulting bedrijven. Daarnaast heeft het ook een zeer sterke landbouw, en daar zorgt de gevarieerde natuur voor.

Zijn lange kuststrook verandert van een rotsige kust met pijnbossen in het noorden naar zandstranden in het zuiden. Landinwaarts loopt een klimaatlijn die het warme, matige kustgebied scheidt van het dorre binnenland (Mojave woestijn, Death Valley). De staat is rijk aan National Parks (NP), met als bekendste Yosemite NP, Sequioa NP en Kings Canyon NP (ze grenzen aan elkaar), Joshua Tree NP, Death Valley NP en Devils Postpile NP, het broertje van de Giants Causeway in Noord-Ierland.

De steden zijn welbekend: van het immense Los Angeles (1.300 km2 groot - ter vergelijking: de provincie Antwerpen is 2.876 km2 groot; er wonen circa 4 miljoen mensen, dat zijn zowat alle Walen), en het charmante San Francisco (met zijn duurzame broertje Oakland), tot San Diego met zijn zoo en marinebasis aan de grens met Mexico.

De staatssymbolen dan: niet verwonderlijk is het staatstextiel de denim jeans, een overblijfsel van de goudkoorts (1848-1856, goud is dan ook het staatsmineraal). Het staatslied is jammer genoeg niet Scott McKenzies San Francisco (Be Sure To Wear Flowers In Your Hair), noch California uber Alles van The Dead Kennedys (of de goede coverversie van Disposable Heroes of Hiphoprisy), maar het melige I love you, California, dat een sfeer oproept die een mix lijkt tussen de jaren 20 en de jaren 50. Voor de kwissers: het werd geschreven door Francis Silverwood en op muziek gezet door Abraham Frankenstein. Ik verzin het niet.

De staatsdino is de Augustynolophus (een soort hadrosaurus) en het staatsfossiel is de sabeltandtijger (smilodon californicus). Het staatsfruit is de avocado, de staatsgroente de artisjok, en de state tree is natuurlijk de redwood den of de sequioa sempervirens. De boom is in de running voor diverse records: hij kan meer dan 1800 jaar oud worden, meer dan 115 meter hoog en bijna 9 meter in diameter. De staatsedelsteen is het blauw-witte benitoiet (BaTiSi3O9), de staatsrots is dan weer serpentijn.

De staat is ongelukkig ook bekend omwille van zijn geologisch actieve ondergrond. De San-Andreas-breuk loopt door de staat en zal er binnen enkele miljoenen jaren voor zorgen dat San Francisco in plaats van ten noorden van Los Angeles, er ten zuiden van zal liggen (voor zover de mens er dan nog is). De breuk zorgde voor de grote aardbeving van San Francisco in 1906, met een kracht van 7,8 op de Richterschaal. De beving en een brand die erop volgde, eiste het leven van 3.000 mensen. Op schaakvlak is California rijk bedeeld, vroeger en nu. Het begon met de finefleur van Hollywood, die het schaken omarmde in de gouden jaren van de film. Humphrey Bogart was schaakgek en goede meesters als Steiner verdienden een leuke dollar door hen schaaklessen te geven of te spelen voor geld. In 1932 werd in Pasadena een tornooi gespeeld, waarin Aljechin het opnam tegen de beste Amerikanen, met uitzondering enkel van Fine en Marshall. Aljechin won met 8,5/11, maar verloor wel van Arthur Dake, die achter Kashdan derde werd. Datzelfde Pasadena zou later bekendheid verwerven bij Fischer-fans, omdat Bobby Fischer daar in 1981 bij vergissing aanzien werd voor een bankrover en enkele nachten in de lokale politiecel doorbracht.

Van 1971 tem 1981 was Lone Pine (https://en.wikipedia.org/wiki/Lone_Pine_International), een boerengat van (nu) circa 2000 mensen groot, eventjes the place to be voor de reizende schaaktopper. De tornooien werden gesponsord door de gefortuneerde ingenieur Louis D. Statham (1907-1983). Het was een beetje de voorloper van Linares, maar dan georganiseerd als open tornooi. De wereldtop in the middle of nowhere: ze komen wel, als er maar geld genoeg op tafel ligt. Larry Evans won in 1971, Kortchnoi in 1981 en daartussen was Vladimir Liberzon (1937-1996) de enige die het tornooi twee keer op zijn naam kon schrijven. De winst van Kortchnoi in 1981 was interessant, niet omwille van de mooie 15.000 USD die hij incasseerde, maar ook omdat Sosonko (eerder al vanuit de USSR naar Nederland gevlucht) en vooral Yusupov en Romanishin meespeelden; dit was het eerste tornooi (olympiaden niet meegerekend), waar Sovjet-spelers samen met Kortchnoi in een tornooi speelden na zijn excommunicatie. Het idee van een klein stadje dat supergrootmeesters een tornooi laat spelen, was later de inspiratiebron van het zeer leesbare schaakverhaal Los Voraces van Andy Soltis.

Daarna werden er met grote tussenpozen tornooien georganiseerd. Het vaakst werd San Francisco gekozen als schaakstad, zo werd er in 1987 een cat.10 tornooi gehouden, dat gewonnen werd door Michael Rohde en Utut Adianto (7/11), voor onder andere Christiansen, Browne, Spraggett, De Firmian en Miles. Verder werden er diverse NKs gehouden (gesloten en open). Het vermelden waard is ook dat onze George Koltanowski (1903-2000) hier de laatste decennia van zijn lange schaakleven sleet. Hij schreef een zeer langlopende schaakrubriek in de San Francisco Chronicle. In de jaren 70 en 80 waren de bekendste spelers John Donaldson, John Grefe, Nicolai Minev, Viktors Pupols, de jonge Yasser Seirawan, Duncan Suttles, Eric Tangborn en Johnny Walker. Een overzicht van de schaakactiviteiten in California kan niet zonder het Mechanics Institute te vermelden (http://www.chessclub.org/news.php?n=736). De schaakclub aldaar is de oudste in de USA (de Kolty chess Club in Campbell is de tweede oudste club in die regio) en heeft in het verleden diverse tornooien (ook voor computers) georganiseerd. De site, en zeker de Chess Room History, is zeker een bezoekje waard. Maar een echte goudmijn is www.chessdryad.com, met een schat aan oude tijdschriften, gratis in pdf te downloaden. Qua organisatie is de staat zo groot, dat er een verdeling is gemaakt in de schaakfederatie tussen het noorden en het zuiden. Het zuiden (de Southern California Chess Federation - SCCF) heeft een nogal zuinige website (http://www.scchess.com/), maar niettemin best interessant voor wie het reilen en zeilen (nu en vroeger) van de federatie wil volgen. Het noorden vind je op http://www.calchess.org/ , een prachtige website met ook een link naar vorige uitgaven van het bondstijdschrift, waar ik dankbaar heb uit geput voor een mooie partij. Omdat de naam Vinay Bhat een belletje deed rinkelen, besloot ik een van zijn partijen te nemen. Bhat, geboren in 1984, leerde schaken in de Kolty Chess Club in Campbell en was in zijn jonge jaren een van de beste spelers ter wereld. Toen hij tien jaar was, werd hij de jongste US nationaal meester (dat record is ondertussen ook alweer gesneuveld), en begon zijn opgang in de WKs voor de jeugd. In 1995 werd hij tweede in het WK-12, achter Etienne Bacrot. In 1996 werd hij tweede in het WK-12 rapid (achter Kamil Miton), en in het echte WK-12 dat jaar werd hij derde (weer achter Miton). In het WK-14 van 1998 werd hij derde, achter Bu Xiangzhi, en veroverde hij goud in het -14 panamerikaans kampioenschap in Brazilie. Rond de eeuwwisseling stopte hij met schaken, om pas vanaf 2008 terug te keren aan het bord. Hij werd meteen IGM in oktober 2008, toen hij eindelijk de 2500-elogrens overschreed. Hij werd eventjes schaakprofessional, maar begon weer gewoon te werken in december 2010 en werkt nu in Shipt, een databedrijf. Maar nu zijn partij, uit een nationaal jeugdkampioenschap toen hij nog actief was als tienerschaker. Bhat zou vierde worden winnaar werd een zekere Nakamura.

Voor wie dit niet als tekstbestand wil lezen, maar als pdf met partijcommentaar kan op de link klikken.

Altijd leuk om lezen, die combinatie van USA met schaken !